Higiena jamy ustnej posiada bardzo rozległą i bogatą historię. Jej początki datowane są aż na 5000 lat przed Chrystusem i wiąże się z cywilizacją Greków, Rzymian oraz starożytnymi Indiami. Hindusi postrzegali wówczas jamę ustną jako wrota do wnętrza całego ciała człowieka, dlatego też bardzo istotne w ich kulturze było przestrzeganie jej czystości. Higiena jamy ustnej obejmowała już wówczas nie tylko dbałość o zęby, ale również o czystość języka. Poddawane były one zabiegom pielęgnacyjno – higienicznym wcześnie rano każdego dnia, jeszcze przed porą spożycia śniadania. Używano w tym celu drewnianych gałązek oraz specjalnego skrobaka do czyszczenia języka .
Również starożytni Grecy i Rzymianie wykazywali szczególną dbałość o zęby i higienę jamy ustnej. Używali oni sproszkowanych korali, skorupek jaj oraz alabastru i kości, jakie były wcierane w powierzchnię zębów przy użyciu palca. Niektórzy, tak jak Hipokrates, stosowali również liczne płukania jamy ustnej po to, by oczyścić usta i pozbyć się nieprzyjemnego zapachu.
Higiena jamy ustnej u Arabów
Higiena jamy ustnej posiadała bardzo ważne znaczenie także dla Arabów, a istotne wskazówki higieniczne w tym zakresie były zapisane w świętej księdze islamu, Koranie. Zalecenia higieniczne obejmowały tutaj oczyszczanie jamy ustnej przy zastosowaniu drzewa araku oraz wielokrotne płukanie jamy ustnej wywarem z wielu ziół .
Bardzo ważne znaczenie higiena i zdrowie jamy ustnej posiadały również w starożytnej cywilizacji Azteków. Tutaj kultura zdrowotna była bardzo istotnym elementem życia społecznego i tym samym zorganizowana była na bardzo wysokim jak na owe czasy poziomie. Te osoby, które cechowały się nieprzyjemnym zapachem z ust, a także osoby, które uznane zostały za nie myjące się były publicznie karane poprzez nakazanie mycia oraz wypijania wody, w jakiej się myli .
Z kolei 3000 lat przed Chrystusem w starożytnych Chinach dbano o czystość zębów stosując w tym celu drut, w który został wpleciony koński włos. Te zwyczaje, przez przejęcie ich przez mnichów buddyjskich, z czasem również odziedziczyli starożytni Japończycy. Używali oni w celu dbałości o czystość jamy ustnej gałązki wierzby lub końcówki kaczych piór. Ważne było także właściwe czyszczenie języka. Znano już wówczas także pewne zabiegi pielęgnacyjne, jakie polegały przede wszystkim na wybarwianiu na czarny kolor zębów u kobiet, co w tamtych czasach znacznie zwiększało ich atrakcyjność.
Pierwsza szczoteczka do zębów
Dbałość o higienę jamy ustnej w starożytnych Chinach przyczyniła się do wynalezienia pierwszej szczoteczki do zębów, która przypominała kształtem wygląd współczesnej. Stało się to w 1490 roku naszej ery. Powstała wówczas szczoteczka zaopatrzona w drewnianą rękojeść, w jaką wmontowane były pęczki świńskiej szczeciny. Ten model użytkowy przetrwał aż do czasów II wojny światowej na terenie Europy. W celu utrzymywania zdrowia i estetyki jamy ustnej zalecano także picie lub płukanie ust specjalnymi wywarami z mieszanek różnych ziół. W I w. p.n.e. w dziele „De re medica” autorstwa rzymskigo lekarza Aulusa Corneliusa Celsusa zostały przedstawione wyjątkowe w tej dziedzinie zalety żucia ligustru, jak również półdojrzałych owoców: jabłek i gruszek. Znajdowały się w nim również zalecenia do płukania jamy ustnej łagodnym octem, co miało skutecznie chronić zęby przed próchnicą . Zalecano także żucie liści ligustru, rośliny z rodziny oliwkowatych, co miało w sposób skuteczny zapobiegać szybkiemu psuciu się zębów.
W 1020 r. do utrzymania należytej higieny jamy ustnej zalecano płukanki ziołowe, a arabski filozof oraz lekarz proponował także, by stosowano w tym celu również specjalne szczoteczki przy czym należało zachować szczególną ostrożność, by nie uszkodzić szkliwa oraz nie stracić blasku zębów.
Wojna przez brak właściwej higieny
Ciekawostką jest, że brak właściwej higieny jamy ustnej stał się w II poł. XV wieku przyczyną wojny. Doszło do niej w roku 1473 pomiędzy państwami, jakie znajdowały się na obecnym terytorium Meksyku. Rządzone były przez dwóch władców, z których jeden miał żonę, która była siostrą drugiego. Kobieta nie cieszyła się względami męża z uwagi na przykry zapach z ust, co stało się przyczyną konfliktu. Jej brat próbując ratować kobiecego honoru siostry zaatakował jej męża, ale walkę przegrał, stracił życie i tym samym swoje królestwo. Z biegiem lat oraz razem z rozwojem cywilizacyjnym następował także rozwój sposobów i zaleceń związanych z higieną jamy ustnej.
W XVI wieku u Azteków, a także w czasach, gdy Kolumb odkrył Amerykę, znano ok. 10 sposobów na pielęgnowanie jamy ustnej, szczególnie w zakresie usuwania nieprzyjemnego zapachu. Na terenie Europy natomiast zasługi w dziedzinie wiedzy na temat właściwej pielęgnacji i higieny jamy ustnej należą do Mikołaja Kopernika, który ukończył studia medyczne w Padwie i dzięki temu rozpoczął praktykę dentystyczną. Jest on autorem sporządzonej w 1503 roku receptury przeciwko chorobie gnicia dziąseł (gnilec dziąseł). Jej treść nakazywała, by do mieszanki ziołowej dodać kwiat orlika, asa, ruty oraz zrobić z tego odwar, a pod koniec gotowania dodać do niego miód i tym wywarem myć zęby rano i wieczorem. Kopernik zalecał, aby po tym zabiegu także wykonywać inny: namaszczający zęby i dziąsła specjalnym mazidłem również jego receptury. Mazidło to powstawało z utartej ruty, białka i sproszkowanego spiżu. Tego rodzaju zabiegi miały w dość szybkim czasie przynieść oczekiwane rezultaty.
cdn.
