Na początku okresu nowożytnego problematyka higieny jamy ustnej funkcjonowała na dość niskim poziomie świadomości społecznej, szczególnie dotyczyło to niższych klas. Receptą na zdrowe, lśniące zęby na terenie Hiszpanii w tym czasie było stosowanie płukanek z moczu, a usuwanie przykrego zapachu z ust następowało skutecznie dzięki wcieraniu w dziąsła krwi z węża.
Zwyczaje i praktyki
Historia higieny jamy ustnej ukazuje funkcjonowanie także specjalnej kultury w zwyczajowości i etykiecie. W XV wieku, kiedy stało się modne dłubanie w zębach w ramach ich oczyszczania, filozofowie zaczęli narzucać pewien sposób tej dbałości, przestrzegając przed dłubaniem w zębach nożem, jako nieestetycznym zachowaniem. Przykładem są zalecenia filozofa Rhodes`a, który pisał, by zamiast noża do dłubania w zębach stosować patyczek lub też inną czystą rzecz i tym samym nikt w towarzystwie nie będzie się czuł urażony.
Wynalezienie wykałaczki
Tego rodzaju zalecenia stały się fundamentem dla wynalezienia wykałaczki, ale także dla upowszechnienia się szczoteczek do zębów. Upowszechniły się one w wieku XVIII, bowiem doszło wówczas do intensywnego wzrostu spożycia cukru, zatem czyszczenie zębów i jamy ustnej stało się niezbędne. Pod koniec XIX wieku pojawił się nowy typ szczoteczek do zębów, wyposażonych w rączki z kości krów oraz włóknami z włosa świńskiego lub niedźwiedziego. Okazało się niebawem, że nie było to dobre rozwiązanie higieniczne, bowiem sierść zawierała bakterie, schła powoli oraz wykazywała się tendencją do wypadania.
Polskie sposoby na zdrowe zęby
Zgodnie z polskimi źródłami z ery nowożytnej w wieku XVI w Polsce w celu dbałości o higienę jamy ustnej stosowano wodę rozmarynową oraz wodę miętową, które doskonale oczyszczały zęby, dziąsła i zapobiegały stanom zapalnym. W podręczniku medycznym z XVII wieku, jaki został wydany w Krakowie i opracowany przez Jakuba Kazimierza Haura znajduje się zapis, że białe oraz czyste zęby stanowią świadectwo dbałości człowieka o jego higienę oraz znacząco wpływają na poprawę lub pogorszenie się wizerunku człowieka.
Pasta z białej soli
Do zaleceń higienicznych w tej dziedzinie należało także stosowanie pasty z białej soli, którą mieszano z cegłą i sadzą. O stosowaniu w procesie dbałości o higienę jamy ustnej szczoteczek na terenie Polski pierwsze wzmianki znajdują się w „Medyku domowym” autorstwa Samuela Beimllera, datowany na rok 1749. Wiek później Jan Anus podkreślał jak ważną rolę ma stosowanie przez dzieci szczoteczek do zębów, szczególnie tych zaopatrzonych w miękkie włosie.
Ewolucja w higienie
Dbałość o higienę jamy ustnej przeszła ogromną ewolucję nie tylko w zakresie wykorzystywanych sposobów, ale również narzędzi: od patyczków, poprzez wykałaczki, aż do szczoteczek. Na skutek intensywnego rozwoju cywilizacyjnego, szczególnie w obszarze techniki na przełomie XIX i XX wieku nastąpiły również istotne zmiany w obszarze medycyny i dentystyki.
Pierwsza szczoteczka elektryczna
W latach osiemdziesiątych XIX wieku została wynaleziona szczoteczka elektryczna, której protoplastą był doktor Scott, który przy pomocy tego wynalazku chciał pozyskać większą rzeszę małych pacjentów i tym samym promować idee higieny jamy ustnej wśród najmłodszych członków społeczeństwa.
Rozwój nauk mikrobiologicznych
Mimo, iż większość osób zdawała sobie wówczas sprawę, że zdrowe i białe żeby nie tylko podnoszą atrakcyjność człowieka, ale są także oznaką jego zdrowia i higieny osobistej, to jednak nie istniało jeszcze wówczas żądne naukowe wytłumaczenie tej świadomości. Pojawiło się ono pod koniec wieku XIX na skutek rozwoju nauk mikrobiologicznych, które umożliwiały rozpoznanie bakterii bytujących w jamie ustnej. To z kolei stało się bezpośrednią przyczyną powstania teorii bakteryjnej choroby próchnicowej oraz chorób przyzębia.
Odkrycie bakterii
Badania jakie wówczas przeprowadzono wykazały bowiem, że bakterie będące głównym składnikiem osadu nazębnego, który nazywa się także mianem płytki bakteryjnej, nie tylko przylegają do wszystkich powierzchni zęba, ale także dość szybko się namnażają. Dotyczy to szczególnie miejsc trudno dostępnych oraz dziąseł i uzupełnień o charakterze protetycznym. Zauważono jednocześnie konieczność cyklicznego usuwania złogów na zębach w okolicach miedzy zębowych, przy czym szczoteczka do zębów nie była wówczas uznawana za najskuteczniejszy do tego instrument.
cdn.
Na podstawie:
http://www.czytelniamedyczna.pl/1996,problem-higieny-jamy-ustnej-widziany-wczoraj-i-dzis.html
Historia szczotkowania zębów,
http://www.oralb.com/pl/learningcenter/teaching/history.asp
http://www.czytelniamedyczna.pl/1996,problem-higieny-jamy-ustnej-widziany-wczoraj-i-dzis.html
Ibidem.
